Ciltte oluşan her yara izi aynı şekilde iyileşmez. Bazı kişilerde iyileşme süreci kontrolsüz ilerleyerek, normal yara sınırlarını aşan, kabarık ve sert izlere yol açabilir. Keloidler tam olarak bu noktada karşımıza çıkar. Peki, keloid neden oluşur ve her kabarık iz keloid midir?
Keloid Nedir?
Keloid; genetik yatkınlığı olan bireylerde, yara iyileşmesi sırasında kollajen üretiminin kontrolsüz şekilde artması sonucu ortaya çıkan, iyi huylu (kanser olmayan) fibröz cilt lezyonudur.
Normal yara izleri zamanla soluklaşır ve düzleşirken, keloidler yara sınırlarının dışına taşarak büyümeye devam etme eğilimi gösterir.
En sık görüldüğü bölgeler şunlardır:
- Göğüs ön duvarı
- Sırt ve omuzlar
- Kulak memeleri (piercing sonrası)
- Boyun ve çene hattı
- Kafa derisi
Bazı hastalarda çok küçük bir çizik, iğne girişi ya da tahriş bile keloid oluşumuna yol açabilir. Bu nedenle keloid riski, yaranın büyüklüğüyle her zaman doğru orantılı değildir.
Keloid Neden Oluşur?
Cilt yaralandığında vücut, hasarı onarmak için kollajen üretir. Normal iyileşmede bu süreç dengelidir. Keloid gelişiminde ise bu denge bozulur.
- Fibroblast adı verilen hücreler aşırı kollajen üretir,
- Oluşan doku sert, kabarık ve sınırları belirsiz hâle gelir,
- Yara kapandıktan aylar sonra bile büyüme devam edebilir.
Keloid oluşumuna zemin hazırlayan durumlar şunlardır:
- Cerrahi kesiler ve ameliyat izleri
- Yanıklar
- Şiddetli akne izleri
- Suçiçeği sonrası izler
- Piercing ve dövmeler
- Enjeksiyon ve aşı bölgeleri
- Böcek ısırıkları
Genetik yatkınlık, koyu ten rengi, genç yaş (10–30), gergin cilt bölgeleri ve tekrarlayan travmalar önemli risk faktörleridir.
Neden Sizde Keloid Gelişmiş Olabilir?
Keloid herkes için geçerli bir yara izi tipi değildir. Bazı bireylerde cilt iyileşmesi daha “agresif” seyreder.
Bunun başlıca nedenleri:
- Genetik yatkınlık: Aile öyküsü riski artırır.
- Cilt tipi: Fitzpatrick tip IV–VI ciltlerde daha sık görülür.
- Cilt gerginliği: Göğüs, omuz ve sırt bölgeleri risklidir.
- Yaş: Genç bireylerde fibroblast aktivitesi daha yoğundur.
Keloidin Belirtileri Nelerdir?
Keloidler zamanla ortaya çıkan ve ilerleyici özellik gösteren lezyonlardır.
- Yaralanmadan 3–12 ay sonra başlayan büyüme,
- Pembe, kırmızı veya mor renkli kabarıklık,
- Sert veya lastiksi doku yapısı,
- Kaşıntı, yanma, hassasiyet veya ağrı,
- Zamanla çevre cilde göre daha koyu renklenme.
Keloid Ve Hipertrofik Skar Arasındaki Fark Nedir?
Keloid ile hipertrofik skar sıklıkla karıştırılır. Ancak tedavi yaklaşımı açısından bu ayrım önemlidir.
| Özellik | Keloid | Hipertrofik Skar |
|---|---|---|
| Yara sınırları | Yara sınırlarını aşar | Yara sınırları içinde kalır |
| Başlama zamanı | Aylar sonra ortaya çıkabilir | Kısa sürede belirginleşir |
| Büyüme davranışı | Yıllarca büyüyebilir | Zamanla gerileyebilir |
| Tedavi yanıtı | Daha dirençli, nüks riski yüksek | Tedaviye daha iyi yanıt verir |
Keloid Tanısı Nasıl Konur?
Keloid tanısı çoğunlukla klinik muayene ile konur. Uzman hekim; yaranın öyküsünü, büyüme sürecini, semptomları ve aile geçmişini değerlendirir.
Nadiren, ayırıcı tanı için cilt biyopsisi gerekebilir.
Keloid Tedavisi Nedir?
Keloid tedavisinde amaç:
- Görünümün iyileştirilmesi,
- Kaşıntı ve ağrının azaltılması,
- Büyümenin durdurulması veya küçültülmesidir.
- Tek bir mucize yöntem yoktur. En başarılı sonuçlar kombine tedavilerle elde edilir.
Keloid Tedavisi Fiyatları
Keloid tedavisi fiyatları; uygulanacak yönteme, seans sayısına, lezyonun boyutuna ve kombine tedavilere göre değişir. Sağlık Bakanlığı mevzuatı gereği, internet üzerinden net fiyat paylaşımı yapılamaz. Kişiye özel fiyatlandırma muayene sonrası belirlenir.
Keloid Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Steroid Enjeksiyonları Nedir?
Keloid tedavisinde en sık kullanılan yöntemdir. Lezyon içine belirli aralıklarla uygulanır.
- Kollajen üretimini baskılar,
- Sertliği ve kabarıklığı azaltır,
- Kaşıntı ve ağrıyı hafifletir.
Silikon Jel Ve Silikon Tabakalar Ne İşe Yarar?
- Özellikle erken dönemde destekleyici tedavi olarak kullanılır.
- Bası ve nemlendirme etkisiyle iz düzleşmesini destekler,
- Cerrahi sonrası koruyucu amaçla tercih edilir.
Bası Tedavisi Hangi Durumlarda Kullanılır?
- Kulak memesi keloidlerinde sık tercih edilir.
- Özel klips veya küpelerle bası uygulanır,
- Genellikle cerrahi ve steroid enjeksiyonu ile kombine edilir.
Cerrahi Eksizyon Her Zaman Uygun Mudur?
- Tek başına cerrahi eksizyon nüks riskini artırır.
- Bu nedenle mutlaka steroid, silikon, bası veya radyoterapi ile desteklenmelidir.
Lazer Ve Kriyoterapi Etkili Midir?
Seçilmiş vakalarda:
- Renk açılması,
- Düzleşme,
- Kaşıntıda azalma sağlayabilir.
Koyu tenli hastalarda pigment değişiklikleri açısından dikkatli planlama gerekir.
Keloid Tedavisi Kimler İçin Uygundur?
Tedavi özellikle şu durumlarda önerilir:
- Estetik olarak belirgin rahatsızlık,
- Kaşıntı, ağrı ve hassasiyet,
- Günlük yaşamı etkileyen tahriş,
- Psikolojik rahatsızlık ve özgüven kaybı.
Keloid Oluşumu Nasıl Önlenebilir?
Keloid eğilimi olan bireylerde:
- Gereksiz piercing ve dövmelerden kaçınılmalıdır,
- Cerrahi gerekiyorsa kesi planı dikkatle yapılmalıdır,
- Ameliyat sonrası silikon bazlı koruyucu tedaviler uygulanmalıdır,
- Akne ve inflamatuar hastalıklar erken dönemde tedavi edilmelidir.
Keloid Hakkında Sık Sorulan Sorular
Keloid Tamamen Yok Edilebilir Mi?
Keloidler tamamen yok edilemese de belirgin şekilde düzleştirilebilir ve semptomlar azaltılabilir. Amaç en dengeli ve kalıcı sonucu elde etmektir.
Keloid Tekrarlar Mı?
Evet, nüks riski vardır. Bu nedenle kombine tedaviler ve düzenli takip önemlidir.
Keloid Tedavisi Ağrılı Mıdır?
Çoğu işlem lokal anesteziklerle konforlu şekilde uygulanır ve kısa sürelidir.
Evde Kremlerle Keloid Geçer Mi?
Hayır. Keloidler yalnızca kozmetik ürünlerle tedavi edilemez. Profesyonel değerlendirme şarttır.
Kaynaklar
Management of Keloids and Hypertrophic Scars — PMID: 29140605, DOI: 10.1016/j.jaad.2017.06.001
Keloids: Pathogenesis, Clinical Features, and Management — PMID: 32766067, PMCID: PMC7339253
